Hoe
is de wereld ontstaan?
En hoe is het leven
ontstaan?
Waarom aanhangers van
de
evolutietheorie en intelligent design
elkaar nauwelijks kunnen
overtuigen.
(Wat
hebben die kevers daarmee te maken?)
Eeuwenlang
dacht de mens zoals de kevers in het verhaal van Stannard: ze kenden maar één
verklaring voor het ontstaan van de wereld en het leven, en dat was door middel
van de scheppende hand van God. In onze modern-wetenschappelijk gevormde ogen
lijkt dat dom en kortzichtig, precies zoals Sterre vond dat de kevers dom en
kortzichtig redeneerden met betrekking tot de veranderingen die door de
kiezelsteen veroorzaakt werden. Maar net zoals de kevers in slechts twee
dimensies dachten (vooruit-achteruit en links-rechts) en daardoor niet
opmerkten dat er ook nog zoiets als boven en beneden bestaat, zo kende de
mensheid vroeger ook slechts één verklaring voor het ontstaan van de wereld en
het leven: dat moet God gedaan hebben.
Geen
gekke redenering in een theocentrische samenleving waarin God als almachtig
wordt gezien. Dat er ook andere verklaringen mogelijk waren, zagen ze niet. Ze
dachten zogezegd in een theocentrisch wereldbeeld, en alles wat ze in hun
wereld zagen probeerden ze te verklaren binnen de hen bekende dimensies. Net zoals
de kevers: die zagen niet het kuiltje, maar wel de consequenties van dat
kuiltje, en probeerden die consequenties te verklaren vanuit hun eigen
tweedimensionale wereldbeeld.
De
verklaringen die de mensen indertijd voor de wereld om hen heen hadden vinden
wij nu onzinnig. Denk maar aan de overtuiging dat de aarde zo plat als een
pannenkoek is, of dat de zon om de aarde draait. Ook Sterre vond de
verklaringen van de kevers onzinnig. Waarom? Omdat zij het kuiltje wèl kon
zien. Zij dacht in drie dimensies, en vond de logica van de kevers - die
slechts in twee dimensies dachten - maar dom en kortzichtig. En zo verging het
ook de evolutionisten in de negentiende eeuw: zij zagen meer dan de gemiddelde
theocentrische mens.
Darwin
nu was één van die grote geesten die erin slaagden uit te stijgen boven de
dimensies van de wereld waarvan hij deel uitmaakte. Je zou het kunnen
vergelijken met een kever die erin slaagde uit de trommel te klimmen en vanaf
Sterres driedimensionale standpunt naar zijn medekevers te kijken. Op die
manier zou die kever ontdekken dat er ook nog zoiets als boven en beneden
bestaat: een derde dimensie in een wereld die tot dan toe als tweedimensionaal
gezien werd.
Wanneer
deze kever nu terugklautert in de trommel en zijn medekevers vertelt dat er een
derde dimensie is: boven en beneden, en dat die derde dimensie de verklaring is
voor de afwijkingen die de steen veroorzaakt... zouden ze hem dan onmiddellijk
geloven? Waarschijnlijk niet. De andere kevers weten immers niet beter dan dat
de wereld tweedimensionaal is, en op een enkele nieuwsgierige na zullen de
meeste kevers koppig vasthouden aan hun vertrouwde tweedimensionale beeld. Het
zal véél tijd en overtuigingskracht en onweerlegbare bewijzen kosten voordat alle
kevers accepteren dat ze hun wereldbeeld zullen moeten aanpassen. Want zoiets
is bedreigend...
Zo
was het ook met de evolutietheorie van Darwin. Hij was erin geslaagd uit te
stijgen boven de dimensies van de wereld waarvan hij deel uitmaakte. Op die manier
heeft hij dingen ontdekt die voor de theocentrisch denkende mens verborgen
waren. En hij kon een theorie formuleren die het ontstaan van de wereld en van
het leven verklaarde, zonder de beperkingen die het gangbare theocentrische
wereldbeeld hem oplegde. Net als bij de kevers kon de meerderheid van zijn
medemensen zijn theorie echter niet aanvaarden. Ze wisten immers niet beter dan
dat de wereld door God geschapen is, en op een enkele nieuwsgierige na hielden
de meeste mensen koppig vast aan hun vertrouwde theocentrische wereldbeeld. Het
heeft heel wat tijd en overtuigingskracht en onweerlegbare bewijzen gekost
voordat de meerderheid van de mensheid had geaccepteerd dat ze hun wereldbeeld
moesten aanpassen. Want zoiets is bedreigend...
En
eens te meer, omdat het oude wereldbeeld hier een religieuze overtuiging gold.
Dat betekent dat geloof - zonder tastbare bewijzen - een belangrijke pijler is
van dat wereldbeeld. En een geloof waarvoor geen bewijzen nodig zijn is veel
moeilijker te ontzenuwen dan een wetenschappelijke theorie. Wanneer een
wetenschappelijke theorie geconfronteerd wordt met onweerlegbare bewijzen van
zijn onjuistheid, dan laat de wetenschapper die theorie vallen en gaat op zoek
naar een betere. Een geloof daarentegen is heilig en onaantastbaar voor de
gelovige. Het geloof accepteert onverklaarbare en tegenstrijdige onderdelen
gewoonweg, omdat de theorie gebouwd is op overtuiging in plaats van harde
bewijzen, en de gelovige accepteert dat hij niet alles begrijpt. Daardoor is
het veel moeilijker om afdoende bewijs tegen een geloof te vinden dan tegen een
wetenschappelijke theorie.
Vandaag
de dag is er nog een derde theorie over het ontstaan van de wereld in omloop:
intelligent design. In grote lijnen komt deze theorie overeen met de evolutietheorie,
met uitzondering van de toevalsfactor. Volgens de evolutietheorie berust de
hele ontwikkeling van het leven en het universum op toevallige chemische
reacties. Simpel gezegd: wat goed en sterk is blijft leven en ontwikkelt zich;
wat zwak en mislukt is sterft vanzelf uit. En zo ontwikkelden zich die
levensvormen die het best pasten in de eveneens toevallig zo ontstane situatie
van onze wereld.
Volgens
de theorie van intelligent design daarentegen zijn al die ontwikkelingen bewust
geprogrammeerd en getriggered door iets of iemand in een ons onbekende
dimensie. Zij stellen dat de wereld en het leven veel te perfect zijn en veel
te precies op elkaar afgestemd zijn om uit puur toeval te kunnen zijn ontstaan;
daar moet "intelligent design" achter zitten. (God?)
En
zie: de geschiedenis herhaalt zich! De evolutieleer tracht de wereld te
verklaren binnen zijn eigen wereldbeeld. Maar nu zijn er een paar kevers boven
dat evolutionistische wereldbeeld uitgestegen, en ze hebben ontdekt dat de
gangbare evolutionistische verklaringen helemaal niet kloppen omdat er nog een
andere dimensie is: het intelligente wezen dat de wereld en het leven
doelbewust heeft doen ontstaan!
Om
even terug te keren naar het voorbeeld van de kevers: nu is het ´t
evolutionistische wereldbeeld dat gelijk staat aan het tweedimensionale
wereldbeeld van de kevers. De kevers weten niet beter of de wereld is
tweedimensionaal. Dat is normaal: zo hebben ze het altijd gehoord, zo hebben ze
het altijd geleerd, en al hun wetenschappelijke theorieën kunnen ze in die
tweedimensionale wereld verklaren.
Maar
nu komen er ineens een stel kevers die buiten de trommel geweest zijn en vanaf
Sterres standpunt naar de keverwereld gekeken hebben. En ze komen met
opgewonden verhalen over een derde dimensie: er is niet alleen voor en achter
en links en rechts, maar ook boven en onder! En dat is de oorzaak van de
afwijkingen die optreden bij de kiezelsteen, en niet één of andere
aantrekkingskracht van de kiezelsteen!
Wat
denkt u: zouden de andere kevers dit onmiddellijk geloven? Waarschijnlijk niet.
Ze weten immers niet beter dan dat de wereld tweedimensionaal is, en op een
enkele nieuwsgierige na zullen de meeste kevers hardnekkig vasthouden aan hun
vertrouwde tweedimensionale wereldbeeld. Het zal véél tijd en overtuigingskracht
en onweerlegbare bewijzen kosten voordat alle kevers accepteren dat ze hun
wereldbeeld moeten bijstellen. Want zoiets is bedreigend...
Zo is
het ook met de theorie omtrent intelligent design. Er zijn mensen (namen weet
ik niet) in geslaagd om uit te stijgen boven de dimensies van de
evolutionistisch denkende wereld waarvan ze deel uitmaakten. Op die manier
hebben ze dingen ontdekt die voor de evolutionistisch denkende mens verborgen
waren. En ze konden een theorie formuleren die het ontstaan van het leven en
van de wereld verklaarde, zonder de beperkingen van het gangbare
evolutionistische wereldbeeld. Net als bij de kevers hebben veel mensen moeite
om deze nieuwe theorie te aanvaarden. Ze weten immers niet beter dan dat de
wereld en het leven door toeval zijn ontstaan, en op een enkele nieuwsgierige
na zullen veel mensen dus koppig vasthouden aan hun vertrouwde
evolutionistische wereldbeeld. Het zal heel wat tijd en overtuigingskracht en
onweerlegbare bewijzen tegen de evolutieleer vergen voordat de mensheid zal
accepteren dat ze haar wereldbeeld zal moeten aanpassen. Want zoiets is
bedreigend...
Als
het goed is, zou dat deze keer toch eenvoudiger moeten gaan dan de vorige
overgang van theocentrisch naar evolutionistisch wereldbeeld. De evolutieleer
is immers een op feiten en bewijzen gebaseerde wetenschappelijke theorie, en
wanneer de feiten erop wijzen dat de theorie fout is, zou de wetenschappelijke
wereld die toch zonder meer achter zich moeten kunnen laten wanneer zich een
verbeterde theorie met bewijzen aandient. De theorie van intelligent design
biedt immers verklaringen voor een aantal vreemd verklaarde en/of onbewijsbare
onderdelen van de evolutietheorie; er wordt een dimensie aan de wereld
toegevoegd.
Desalniettemin
lijkt het erop of de evolutieleer voor sommige mensen tot een religieus geloof
verworden is. Zij accepteren de onverklaarbare en tegenstrijdige aspecten van
de evolutieleer gewoonweg, omdat die theorie hun overtuiging is geworden. En
een geloof of overtuiging is heilig en onaantastbaar; niet in de eerste plaats
gestoeld op wetenschappelijke bewijzen maar op een persoonlijke overtuiging. En
zoiets is heel moeilijk omver te werpen. Zelfs met behulp van onweerlegbare
wetenschappelijke bewijzen.
En of
intelligent design de ultieme verklaring is voor het ontstaan van het leven en
de wereld?
Ik
weet het niet.
Ik
ben er niet bijgeweest toen de wereld en het leven begon, en u net zo min. Er
zijn geen ooggetuigen, er zijn geen onomstreden schriftelijke bronnen...
Persoonlijk denk ik daarom dat we het nooit precies zullen weten. We kunnen er
naar gissen aan de hand van wat we zien in de wereld om ons heen. Maar zeker
weten zullen we het, denk ik, nooit.
Wat
ik wel zie is dat de evolutietheorie niet klopt, en dat de theorie van intelligent
design de ongerijmdheden van de evolutietheorie wèl afdoende lijkt te
verklaren. We zijn dus gewoon een dimensie opgeschoven, en na verloop van tijd
- in geval de geschiedenis zich nogmaals herhaalt - zullen de meeste mensen
intelligent design wel als standaard wereldbeeld gaan aanhouden. Maar wie zegt
dat er dan op een dag niet opnieuw een kever uit de trommel kruipt en dan
opgewonden komt vertellen dat hij een nieuwe dimensie ontdekt heeft...?
Overigens:
wist u dat Darwin er aan het eind van zijn leven zelfs in geslaagd is om uit de
trommel van zijn eigen evolutietheorie te klimmen en te ontdekken dat die niet
klopte? Ook hij zag in dat de evolutie onmogelijk geheel en al op eigen kracht
kon plaatsvinden; daar moest oorspronkelijk intelligent design achter gezeten
hebben. Darwin was daarmee niet alleen de eerste evolutionist, maar ook de
eerste aanhanger van de theorie van intelligent design!
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
♦